Norwegia: Tromsø – zobaczyć wieloryba, który umrze

Obserwowanie dzikich zwierząt w ich naturalnym środowisku, bez wyrządzania im krzywdy swoją obecnością, wymaga cierpliwości, która nie zawsze zostaje nagrodzona. Ot, tak to już jest – zwierzę na wolności robi, co chce, albo się nam ukaże, albo nie. Czasem jednak przy odrobinie szczęścia, mając doświadczonego przewodnika, udaje się dostrzec upragnione dzikie stworzenie. Czasem z bardzo daleka, czasem tylko przez chwilę, jednak satysfakcja jest ogromna. Podczas pobytu w Tromsø bardzo chciałam zobaczyć wieloryba. W tym celu udałyśmy się z moją towarzyszką podróży na safari, różniące się tym od afrykańskiego, że jesteśmy na wodzie i jest piekielnie zimno. Marzenie udało się spełnić, choć wolałabym, by zaobserwowany przez nas wieloryb nie musiał umrzeć…

Wieloryb, czyli w sumie co?

Potoczna nazwa wieloryb, jaką określa się walenie, to pozostałość z czasów, gdy uważano je za ogromne ryby. Tymczasem walenie to posiadające wszystkie najważniejsze cechy ssaki, które niezmiennie pozostają największymi zwierzętami na Ziemi. Zaliczają się do nich między innymi: delfin, morświn, kaszalot, płetwal błękitny, orka oraz 80 innych gatunków dużych zwierząt. Większość z nich jest zagrożona wyginięciem lub niemal wyginęła, ponieważ wielorybnicy przez stulecia polowali i zabijali walenie dla ich mięsa, tłuszczu oraz – w przypadku kaszalotów – spermacytu, substancji występującej w ich głowie, z której produkowano świece, maści, kremy, leki, smary, kredki, a nawet atrament. Obecnie na świecie jedynie 3 kraje: Japonia, Islandia i Norwegia dopuszczają zabijanie waleni do celów komercyjnych, choć w 1985 roku zabroniono tego poprzez umowy międzynarodowe. Przynajmniej dla Norwegii jest światełko w tunelu, młodzi, i bardziej ekologicznie świadomi od swoich rodziców, Norwegowie nie są zainteresowani jedzeniem wielorybiego mięsa, stąd też powoli traci sens polowanie na nie.

Humbak – zdjęcie poglądowe

Orki – zdjęcie poglądowe

Północne safari

Naszym środkiem transportu na dziś jest 29-metrowa łódź, nazwana Jacquelyne na cześć Jackie Kennedy Onassis, która należała do przyjaciela Arystotelesa Onassisa. Zadbana, z oryginalnymi drewnianymi wykończeniami, zabierze nas dziś na spotkanie z wielorybami. Zimą obserwowanie waleni odbywa się w wodach zatoki, latem natomiast tych cudownych stworzeń szukać trzeba już na pełnym morzu, gdzie żerują. Nasze zimowe safari trwa około 6 godzin, co jest sporym wyzwaniem, biorąc pod uwagę, że przynajmniej połowę tego czasu spędzamy na zewnątrz, przy silnym wietrze. Zwierząt wypatrują dla nas kapitan, Laurie – doświadczony rybak, który zimą swoją pasję związaną z waleniami realizuje podczas takich właśnie rejsów oraz pracownica WWF, gdyż załoga Jacquelyne zajmuje się również badaniem i katalogowaniem zwierząt oraz informowaniem lokalnych badaczy o wszystkim, co się dzieje z tutejszym podwodnym ekosystemem. W lokalnych wodach spotkać można orki, humbaki oraz delfiny.

Choć początkowo wydaje się, że niewiele nam będzie dane zobaczyć, po 2 godzinach Lauriemu udaje się wypatrzeć coś nietypowego dla tutejszych wód – kaszalota spermacytowego, który o tej porze roku powinien znajdować się zupełnie gdzie indziej, w drodze na Karaiby, by dołączyć do samic. Okazuje się staruszkiem, który spokojne wody zatoki wybrał sobie na ostatnie chwile życia. Świadczą o tym białe plamy na jego bokach oraz niemożność podniesienia płetwy przy zanurzaniu. Gdyby kaszalot był młody i zdrowy po zaczerpnięciu powietrza, zanurzałby się dość regularnie na 45-55 minut a jego płetwa uniesiona byłaby prostopadle do tafli wody. Wszyscy jesteśmy poruszeni jego przesądzonym losem, gdy udaje mu się w końcu zanurzyć – zapewne po raz ostatni, odpływamy w kierunku portu w Tromsø.

Jak podglądać wieloryby nie szkodząc?

Gdy tylko pojawił się pomysł wypadku do północnej Norwegii, miałam spory dylemat, szczególnie właśnie w związku z obserwowanie wielorybów. Czytałam szereg publikacji o tym, jak silniki łodzi organizacyjnych podobne atrakcje wykańczają te biedne stworzenia poprzez naruszanie ich systemu echolokacji. Dlatego ważne było dla mnie, abyśmy znalazły firmę zachowującą się w sposób etyczny i odpowiedzialny wobec środowiska. Na szczęście nie było to bardzo trudne. Podstawowe zasady, jakie należy respektować, by podglądać wieloryby odpowiedzialnie to:

• łódź powinna zbliżać się do wielorybów z ich boku, tak by były świadome tego, co się dzieje;
• w odległości 400-300 m od wielorybów łódź powinna znacząco obniżyć prędkość
• wieloryby zawsze powinny być w stanie kontrolować swoją sytuację, to znaczy, że nie wolno odcinać im drogi ucieczki, okrążać ani – o zgrozo – gonić;
• należy pozostawać w odległości nie mniejszej niż 50 – 100 metrów od wielorybów, na najniższej prędkości i podążać z nimi w tym samym kierunku nie generując żadnych hałasów czy nagłej zmiany prędkości;
• nigdy nie należy w żaden sposób ingerować w przestrzeń matki z młodymi, matki karmiącej lub po prostu odpoczywającej; podglądamy z oddali i jesteśmy w gotowości, by wycofać się w każdej chwili;
• nigdy nie próbujemy pływać, nurkować z wielorybami, nie wolno ich również dotykać ani karmić;
• w przypadku napotkania delfinów nie należy pozostawać w ich towarzystwie więcej niż 15 minut, a w przypadku kaszalota spermacytowego nie dłużej niż jego jedno pełne zanurzenie.

Na wyścigi z delfinami

W drodze powrotnej do portu napotykamy na stado około 20-25 delfinów białobokich, które postanawiają pobawić się trochę z naszą łódką. W przypadku delfinów nie ma konieczności znaczącej redukcji prędkości i zachowania kilkudziesięciometrowego odstępu. To delfiny zwykle kontrolują sytuacje, lubią się ścigać z łodziami, a kiedy mają dość, po prostu odpływają. Zobaczcie sami:

Przepis na najlepszą zupę rybną

Choć po wyścigach z delfinami jesteśmy wciąż podekscytowani i wypatrujemy kolejnych, puste żołądki domagają się obiadu. Z pomocą przychodzi Laurie, człowiek orkiestra – rybak, przyrodnik i wybitny kucharz jak się okazuje, jego zupa rybna jest absolutnie najlepszą, jaką w życiu jadłam! Po zakończeniu rejsu nie możemy się powstrzymać, by zapytać, w czym tkwi sekret: — Cały dzień gotuję razem stary, suchy chleb, głowy, skóry i ości ryb. Do tego dodaję dużo warzyw oraz nieco wędzonej ryby, w dzisiejszej był wędzony dorsz i halibut. Absolutne pyszności!

Jak zorganizować safari z wielorybami?

Na wycieczkę i tropienie wielorybów wybrałyśmy się wraz z doświadczoną ekipą Arctic Whale Tours, ponieważ zależało mi przede wszystkim na obserwowaniu tych niesamowitych zwierząt odpowiedzialnie, nawet jeśli nikt mi nie dawał gwarancji, że je zobaczę. Koszt około 6-godzinnego safari zimą to 1400 NOK, w cenie pyszny obiad (niesamowita zupa rybna Lauriego) oraz nielimitowane kawa, herbata, gorąca czekolada i ciasteczka.

Spodobał Ci się wpis? Wybierasz się do Tromsø? Albo marzysz o zobaczeniu wieloryba? Daj znać i użyj poniższych przycisków do podzielenia się postem z innymi albo zostaw komentarz. Dziękuję!

Wydrukuj lub zapisz PDF